Εξωμήτρια ή αλλιώς έκτοπη κύηση συμβαίνει όταν ένα γονιμοποιημένο ωάριο εμφυτεύεται εκτός της κοιλότητας της μήτρας, π.χ. στη σάλπιγγα που είναι και η συνηθέστερη και πιο σπάνια στην ωοθήκη ή τον τράχηλο.

Στη φυσιολογική κύηση, το ωάριο προωθείται στη μήτρα μέσω της περίστασης της σάλπιγγας και συγκεκριμένα στην ενδομήτρια κοιλότητα, όπου και εμφυτεύεται και έχει επαρκή χώρο για να αναπτυχθεί. Στην έκτοπη κύηση, το έμβρυο καθώς αναπτύσσεται προκαλεί διάταση της σάλπιγγας, προκαλώντας τελικά διάβρωση-ρήξη κι αιμορραγία και αποτελεί μία από τις κύριες θανατηφόρες επιπλοκές που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη.

Μία έκτοπη κύηση δεν έχει πιθανότητα επιβίωσης. Τα έκτοπα έμβρυα σπάνια αναπτύσσονται πέραν των 12 εβδομάδων. Η συχνότητα της έκτοπης κύησης παρουσιάζει σημαντική αύξηση τα τελευταία χρόνια, ενώ στις μέρες μας έχει φτάσει το 2% των συνολικών κυήσεων.

Η πλειοψηφία των έκτοπων κυήσεων εμφανίζεται σε γυναίκες ηλικίας μεταξύ 20-30 ετών και σχετίζεται άμεσα με συγκεκριμένα αφροδίσια νοσήματα, ιστορικό σαλπιγγίτιδας ,υπογονιμότητα και προηγούμενο ιστορικό έκτοπης κύησης.

Τα συμπτώματα της έκτοπης κύησης εμφανίζονται τέσσερεις έως πέντε εβδομάδες από την τελευταία περίοδο και περιλαμβάνουν πόνο χαμηλά στην κοιλία κι αιμορραγία από τον κόλπο. 

Αυτό συμβαίνει διότι η σάλπιγγα δεν είναι κατασκευασμένη για εγκυμοσύνη, όποτε όταν το έμβρυο μεγαλώνει, αρχίζει να διατείνεται ώσπου να εκραγεί, πράγμα που αποτελεί μία δυνητικά απειλητική κατάσταση για τη ζωή. 
 

Αντιμετώπιση
Μεγάλη σημασία έχει η έγκαιρη διάγνωση μιας κι η  θεραπεία είναι συνήθως χειρουργική με λαπαροσκόπηση αφαίρεση της σάλπιγγας.

 Αν το έμβρυο είναι ακόμα μικρό και η σάλπιγγα δεν έχει υποστεί ρήξη τότε μπορεί να αφαιρεθεί μόνο το έμβρυο χωρίς ακρωτηριασμό της σάλπιγγας ή και να αποφύγουμε εντελώς τη χειρουργική επέμβαση με την τοπική έγχυση Μεθοτρεξάτης(ΜΤΧ).

Κάθε γυναίκα με θετικό τεστ κυήσεως θα πρέπει να απευθύνεται το συντομότερο στο γυναικολόγο της μιας και η έγκαιρη διάγνωση προλαμβάνει τις σοβαρότερες επιπλοκές. 

Η βιβλιογραφία του παρακάτω θέματος ανανεώθηκε τον Μάρτιο 2016.
 

Το 1980 έπειτα από αναφορά του συμβουλίου του αμερικανικου  Ε.Σ.Υ.και σε συμφωνία με το κολλέγιο μαιευτηρων γυναικολογων (Κ.Γ.Μ.) αμφισβήτησε την ανάγκη διεξαγωγής προγραμματισμένων Κ.Τ. σε γυναίκες με Π.Κ.Τ. και προέτρεψε την {προσπάθεια διεξαγωγής κολπικού τοκετού μετά από καισσαρικη τομη. }(Π.Κ.Τ.Μ.Κ.)

Το αποτέλεσμα κρίθηκε επιτυχές αφου το ποσοστό Π.Κ.Τ.Μ.Κ. έφτασε στο 51,8% με συνέπεια την μείωση των Κ.Τ στις Η.Π.Α. Οσο οι Π.Κ.Τ.Μ.Κ αυξάνονταν ,τόσο αυξάνονταν όμως και οι αναφορές για ρήξεις μήτρας ,κάτι που ώθησε το  κολλέγιο μαιευτήρων γυναικολογων στο να εκδόσει οδηγεία ότι Π.Κ.Τ.Μ.Κ. θα πρέπει να γίνεται μόνο σε κατάλληλα εξοπλισμένα ιδρύματα από ιατρούς {ευκαιρους}να παρέχουν φροντίδες εκτακτης ανάγκης.

Μέσα σε 9 μήνες το Κ.Μ.Γ. αναθεώρησε την παραπάνω οδηγία προσθέτοντας την λέξη ‘Αμεσα’ εύκαιρους για επείγουσα φροντίδα ,οδηγία που υποστήριξε και το κολλέγιο των Αναισθησιολόγων.
Το αποτέλεσμα ηταν μια σταδιακή μείωση της Π.Κ.Τ.Μ.Κ. στο ΝΑΔΙΡ του 15,9% το 2006 οπου ξεκίνησε πάλι να αυξάνεται.
 

Δύο έρευνες διοικητικές βρήκαν ότι 30% των νοσοκομείων έπαψαν να δέχονται Π.Κ.Τ.Μ.Κ. ενώ τα μισά από τα υπόλοιπα που συνέχισαν άλλαξαν την πολιτική τους απέναντι στις συστάσεις του Κ.Μ.Γ. Ανησυχία για απαιτήσεις ασθενών ‘Αστικής ιατρικής ευθύνης’ μείωσαν κι άλλο την Π.Κ.Τ.Μ.Κ.

Ο φόβος καταστροφικών επιπλοκών σχετιζομένων με Κ.Τ.Μ.Κ.Τ. είναι ενας επιπλέον λόγος που οι μαιευτήρες αποφέυγουν να ενθαρύνουν τους ασθενείς τους για Κ.Τ.Μ.Κ.Τ.
 

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ 
Η ασθενής με Π.Κ.Τ θα πρέπει να αρχίσει την ενημέρωση της από τον θεράποντα ιατρό από την αρχή της κύησης . Η απόφαση της ασθενούς να προσπαθήσει ή όχι κολπικό τοκετό μετά από Κ.Τ επηρεάζεται κατά μεγάλο βαθμό από την προτροπή του θεράποντος ιατρού.

Παράγωντες υπερ του Π.Κ.Τ.Μ.Κ. είναι: προηγούμενος επιτυχής κολπικός τοκετός ,σχέδια σύντομης μελλοντικής εγκυμοσύνης επιθυμία να βιώσει κολπικό τοκετό ,επιθυμία συμμετοχής και παρουσίας του συντρόφου στον τοκετό καθώς και υποχρεώσεις που επιβαλλουν ή όχι σύντομη ανάρρωση και επιστροφή στις δραστηριότητες.

Ενώ παράγοντες υπέρ της προγραμμ.Κ.Τ είναι: φόβος της αποτυχίας και επείγουσας Κ.Τ. ή αποφυγή του πόνου του κολπικού τοκετού καθώς και η δυνατότητα στείρωσης κατά την Κ.Τ.

Μια γυναίκα με Π.Κ.Τ. αντιμετωπίζει 3 πιθανότητες 

• Επιτυχή προσπάθεια κολπικού τοκετού
• Αποτυχημένη προσπάθεια και εκτακτη Κ.Τ
• Προγραμματισμένη Κ.Τ

Τα οφέλη από μια επιτυχή Π.Κ.Τ.Μ.Κ. προέρχονται από την αποφυγή ρίσκου επιπλοκών με των πολλαπλών Κ.Τ. Τα οφέλη μιας προγ.Κ.Τ προέρχονται από την αποφυγή των επιπλοκών που σχετίζονται με μια ανεπιτυχή Π.Κ.Τ.Μ.Κ

Ετσι συνοψίζοντας καταλήγουμε στο ότι τα καλύτερα ποσοστά νοσηρότητας τα έχει μια επιτυχημένη Π.Κ.Τ.Μ.Κ.,τα αμέσως καλύτερα μια προγραμματισμένη Κ.Τ ενώ τα χειρότερα ποσοστά εχει μια αποτυχημένη Π.Κ.Τ.Μ.Κ.

Η υψηλότερη νοσηρότητα προκύπτει από τη ρήξη της μήτρας και μπορεί να είναι θανατηφόρα για την μητέρα ή και το παιδί.

Οι κίνδυνοι που πρέπει να αναλογιστούμε αποφασίζοντας τον τρόπο τοκετού είναι:
 

Ρήξη μήτρας:
Σε ένα υποθετικό γκρούπ 100.000 γυναικών που έκαναν Π.Κ.Τ.Μ.Κ. ανεξάρτητα από την εβδομάδα κύησης θα υπάρξουν 468 ρήξεις μήτρας 4 θάνατοι τις επιτόκου και 133 θάνατοι εμβρύων.

Στο υποθετικό γκρούπ 100.000 γυναικών που έκαναν προγρ. Κ.Τ.ανεξάρτητα από την ηλικία κυήσεως θα σημειωθούν 26 ρήξεις μήτρας 13 θάνατοι μητέρας και 50 θάνατοι εμβρύων .Ο απόλυτος κίνδυνος για μια γυναίκα που υποβάλλεται σε Π.Κ.Τ.Μ.Κ. είναι 1 ρήξη μήτρας στις 100 προσπάθειες και μια στις 10 ρήξεις θα οδηγήσει σε θάνατο ή σοβαρή νευρολογική βλάβη του νεογνού.
 

Το αντίστοιχο ρίσκο σε προγ.Π.Κ.Τ. είναι 1 ρήξη σε 4.000
 

ΠΕΡΙΓΕΝΝΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΟΚΤΟΜΗ:
Ο κίνδυνος είναι 0,3% ανεξάρτητα από την πρόθεση τοκετού και προκύπτει όχι μόνο λόγω ρήξης της μήτρας αλλα και λόγω διηθητικού πλακούντα,η πιθανότητα του οποιου αυξάνει με τον αριθμό των Κ.Τ.

ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΥΕΛΙΚΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ:
Δεν υπάρχουν στοιχεία για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες στο πυελικό έδαφος όμως σίγουρα η προγ.Π.Κ.Τ. εξαλείφει την οποιαδήποτε πιθανότητα τραύματος του περιναίου και των μυών και κατ’επέκταση των επιπλοκών τους(ακράτια ούρων και πρόπτωση πυελικών οργάνων)

ΜΗΤΡΙΚΗ ΘΝΗΣΙΜΟΤΙΣ:
Είναι σπάνιο συμβάν και για τα δύο γκρούπ ,παρόλα αυτά εξετάζοντας τον τελικό τρόπο τοκετού –και όχι την πρόθεση- βρίσκουμε χαμηλότερο κίνδυνο μητρικού θανάτου στην Π.Κ.Τ.Μ.Κ. σε σχέση με την προγ.Π.Κ.Τ (3,8/100.000VS 13,4/100.000)

ΑΠΟΤΥΧΗΜΕΝΗ Π.Κ.Τ.Μ.Κ.:
Η μητρική θνησιμότης αυξάνεται σε αποτυχημένη Π.Κ.Τ.Μ.Κ. σε σχέση με αυτή που επιτυχώς έληξε με κολπικό τοκετό και αυτό γιατι η διεξαγωγή Κ.Τ. κατά την διάρκεια της προσπάθειας τοκετού σχετίζεται με υψηλότερα ποσοστά επιπλοκών:αιμορραγίες,μετάγγιση,υστερεκτομή και λοίμωξη (ενδομητρίτιδα).
 

Προφανή οφέλη μιας επιτπυχημένης Π.Κ.Τ.Μ.Κ. περιλαμβάνουν μικρότερη παραμονή στο νοσοκομείο ,λιγότερες επιπλοκές και συντομότερη επανεξέταση σε σχέση με προγ. Π.Κ.Τ.

Θνησιμότητα:
Αν και ο πραγμάτικός κίνδυνος είναι χαμηλός υπάρχει σημαντική διαφορά στη θνησιμότητα μητέρας ανάμεσα στην Π.Κ.Τ.Μ.Κ. 0,13% και προγ. Π.Κ.Τ. 0,05 % και αντίστοιχα εμβρυική 0,11% vs 0,06%

Ισχαιμική εγκεφαλοπάθεια:
Σύμφωνα με την μελέτη του εθνικού συστήματος εμβρυομητρικής ιατρικής των ΗΠΑ σε 33.000 γυναίκες με Π.Κ.Τ. η υποθετική ισχαιμική εγκεφαλοπάθεια αναφέρεται να έχει ποσοστό 46/100.000 Π.Κ.Τ.Μ.Κ. σε αντίθεση με 0/100.000 προγρ.Π.Κ.Τ.

Το ποσοστό αν και χαμηλό σχετίζεται με βαριά εγκεφαλοπάθεια συχνά με μόνιμες βλάβες .

H επιλογή του τρόπου τοκετού είναι μια συμμετοχική διαδικασία αλλά σεβόμαστε την επιθυμία της ασθενούς παρ οτι η πολυπλοκότητα των επιμέρους θεμάτων είναι τέτοια ώστε σχεδόν ποτέ η σθενής δεν είναι επαρκώς ενημερωμένη.

Κανένα από τα μοντέλα που έχουν κατασκευαστεί με βαση ηλικία,φυλή,εθνικότητα,και B.M.I. ,προηγούμενος αριθμός τομών στη μήτρα πρόκληση τοκετού ή υποβοηθούμενου τοκετού στο παρελθόν

Για την επιτυχή Π.Κ.Τ.Μ.Κ. δεν αποδείξει κλινική χρησιμότητα στο να αναγνωρίσει με ασφάλεια γυναίκες που θα έχουν αποτυχημένη Π.Κ.Τ.Μ.Κ.

Κλινικά αν και γίνεται συνήθως μέτρηση του πάχους του προσθίου τοιχώματος και της ουλής υπερηχογραφικά σπάνια αποδεικνείεται αξιόπιστη.Εν τέλει μόνο 3 παράγοντες φαίνεται να έχουν αξιόλογη κλινική σημασία για πιθανότητα ρήξης μήτρας:

• αριθμός προηγούμενων Κ.Τ
• ο τύπος των τομών 
• αν ο τοκετός είναι αυθόρμητος ή προκλητός
• η ουσία με την οποία γίνεται η πρόκληση.

Ιδανικές υποψήφιοι:
Aυτές με μόνο μια Κ.Τ. με χαμηλή εγκάρσια τομή έχουν πιθανότητα επιτυχίας Π.Κ.Τ.Μ.Κ. 60  ΜΕ 70% με πιθανότητα ρήξης της μήτρας 0,7% ,επιπλέον :

• Aν υπάρχει προηγούμενος κολπικός τοκετός το ποσοστό επιτυχίας αυξάνεται στο 80%

Η ηλικία > 35 ετών σχετίζεται με χαμηλά ποσοστά επιτυχούς Π.Κ.Τ.Μ.Κ. και αυξημένα ποσοστά επιπλοκών .Το ύψος της γυναίκας όσο αυξάνει ,αυξάνει και η πιθανότητα επιτυχούς Π.Κ.Τ.Μ.Κ. (C.I 1,33) .

Το βάρος της γυναίκας (BMI >30)σχετίζεται με μειωμένη πιθανότητα επιτυχίας Π.Κ.Τ.Μ.Κ.(C.I. 0,55).

H πιθανότητα επιτυχίας και η μείωση επιπλοκών σχετίζεται με το διάστημα από την προηγούμενη κύηση και πρέπει να είναι >6 μήνες.

Η πιθανότητα επιτυχούς Π.Κ.Τ.Μ.Κ. αυξάνεται όταν η επίτοκος παρουσιαστεί στην εισαγωγή με αυτόματη έναρξη τοκετού και υψηλό Bishop Score (π.χ διαστολή στην εισαγωγή > 4cm)  ενώ μειώνεται σε γυναίκες που προκαλούνται ή έχουν χαμηλό Bishop Score Βάρος εμβρύου > 4.000γρ μειώνει την πιθανότητα επιτυχίας ενώ βάρος <4.000γρ αυξάνει την πιθανότητα επιτυχίας της Π.Κ.Τ.Μ.Κ.

Δίδυμες κυήσεις:
To AGOG θεωρεί το ποσοστό επιτυχίας Π.Κ.Τ.Μ.Κ είναι ίδιο με τα μονείρη αν και οι γυναίκες με δίδυμα δεν επιδιώκουν συχνά την προσπάθεια κολπικού τοκετού.

Μακροσωμία:
Σε κυήσεις με υπολογιζόμενο βάρος εμβρύου > 4.000γρ και Π.Κ.Τ. συνιστάται η αποφυγή Π.Κ.Τ.Μ.Κ  λόγω αποτυχίας και επιπλοκών 

• Ουλές υψηλού κινδύνου όπως χαμηλή κάθετη  καθώς και πυθμενικές ουλές από ινομυωματεκτομές (που παρουσιάζουν πιθανότητα ρήξης 6%).
• Επιπωματικός πλακούντας και ισχιακή προβολή συνιστούν ασφαλέστερη την προγραμ.Κ.Τ.
• Προγραμ.Π.Κ.Τ θα πρέπει να προτιμάται επίσης όταν οι εγκαταστάσεις του νοσοκομείου δεν μπορούν να υποστηρίξουν βαριά επείγοντα περιστατικά που χρειάζονται νοσηλεία και μεταγγίσεις.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
Ενδειξη για προσπάθεια κολπικού τοκετού μετά από καισαρική τομή έχουν κυρίως γυναίκες κάτω των 35 ετών , σε καλή φυσική κατάσταση και υγεία που έχουν μόνο μια προηγηθείσα Κ.Τ. βρίσκονται πριν την 40η εβδομάδα της κύησης και κυοφορούν έμβρυα φυσιολογικού βάρους και παράλληλα έχουν πρόσβαση σε μονάδες υγείας που να μπορούν να προσφέρουν οργανωμένες υπηρεσίες αυξημένης φροντίδας .

Διατροφικές ανάγκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Το σώμα περνά μέσα από ορμονικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ο τρόπος που φέρεστε στο σώμα σας κατά τη διάρκεια αυτής θα επηρεάσει την υγεία σας και του μωρού σας. 

Αν και το σώμα σας έχει αυξημένες διατροφικές ανάγκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης το παλιό γνωμικό «τρώει για δύο» δεν είναι σωστό. Τα συστατικά, όπως βιταμίνες και μέταλλα, είναι αναγκαία μόνο σε μικρές ποσότητες.Αυτά που παρέχουν δομικές ύλες κι ενέργεια σε είναι απαραίτητα σε μεγαλύτερες ποσότητες(υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπη). 

Στην πραγματικότητα, όλα τα γεύματα θα πρέπει να περιλαμβάνουν  τουλάχιστον τρεις διαφορετικές ομάδες τροφίμων. 

Κάθε ομάδα τροφίμων έχει κάτι να προσφέρει το σώμα σας. Για παράδειγμα:

• Σπόρους που είναι μια καλή πηγή ενέργειας. 
• Φρούτα και λαχανικά που είναι γεμάτα με αντιοξειδωτικά, ίνες και υδροδιαλυτές και λιποδιαλυτές βιταμίνες. 
• Κρέας,ξηρους καρπούς και όσπρια που παρέχουν στο σώμα σας  πρωτεΐνη, φαλλικό οξύ και σίδηρο. 
• Τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι μεγάλη πηγή ασβεστίου και βιταμίνης D. 

Προτιμηστε τροφες χαμηλής περιεκτικότητας σε  λιπαρά , φρέσκα φρούτα, λαχανικά και άπαχη πρωτεΐνη, όπως κοτόπουλο, ψάρι, φασόλια ή φακές.  Περιλαβετε τα ακόλουθα θρεπτικά συστατικά στην καθημερινή διατροφή σας:

Πρωτεΐνη
Η πρωτεΐνη είναι κρίσιμης σημασίας για τη διασφάλιση της ορθής ανάπτυξης του εμβρυϊκού ιστού, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου. Βοηθά επίσης την αναπτυξη του μαστού και της μήτρας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Θα πρέπει να τρώτε τρεις μερίδες πρωτεΐνης ανά ημέρα. Καλές πηγές ειναι:

• Άπαχο βοδινό και χοιρινό κρέας
• Φασόλια
• Κοτόπουλο
• Σολομός 
• Ξηροί καρποί
• Φυστικοβούτυρο
• Ασβέστιο

Το ασβέστιο βοηθά στην οικοδόμηση των οστων του μωρού σας και ρυθμίζει την ομοιοσταση των υγρών του σώματός σας. 

Οι έγκυες γυναίκες χρειάζονται τουλάχιστον τρεις μερίδες ασβεστίου ανά ημέρα.Καλές πηγές ασβεστίου ειναι:

• γάλα
• γιαούρτι
• τυρί
• αυγά

Φυλλικό οξύ
Το φελλικό οξύ παίζει σημαντικό ρόλο στη μείωση των ανωμαλιών του νευρικού σωλήνα  όπως δισχιδή ράχη και ανεγκεφαλία.

Όταν είστε έγκυος, χρειάζεστε 600 έως 800 μικρογραμμάρια φαλλικού οξέος. Μπορείτε να πάρετε φιλικό οξύ από αυτά τα τρόφιμα:

• Ξηροί καρποί
• ξερά φασόλια και φακές
• Αυγά
• σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά

Σίδηρος
Διασφαλίζει ότι αρκετό οξυγόνο παρέχεται σε εσάς και το μωρό σας. 

Θα πρέπει να λαμβάνετε το λιγότερο 27 mg σιδήρου ανά ημέρα. Στις καλές πηγές σιδηρού συγκαταλέγονται τα εξής:

• σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά
• εσπεριδοειδή φρούτα
• άπαχο βόειο κρέας και τα πουλερικά
• τα αυγά
• αποξηραμένα φρούτα

Εκτός από καλή διατροφή, είναι σημαντικό να πίνετε τουλάχιστον οκτώ ποτήρια νερό κάθε μέρα. Περιορίστε την κατανάλωση τροφών υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, υψηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη και υψηλής περιεκτικότητα σε νάτριο(αναψυκτικά , τσιπς Κ.Ο.)

Επειδή είναι δύσκολο να αποκτηθούν επαρκείς ποσότητες ορισμένων θρεπτικών ουσιών, συμπεριλαμβανομένου του φαλλικού οξέος και σιδήρου, μόνο από την τροφή, φροντίστε να μιλήσετε με το γιατρό σας σχετικά με το ποιες βιταμίνες και μέταλλα θα σας χορηγήσει για να εξασφαλίσει ότι εσείς και το μωρό σας θα παραμείνετε υγιείς.

Εκτός από μια προσεκτική δίαιτα,  η άσκηση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε το βάρος σας. Κολύμπι και περπάτημα είναι οι ασφαλέστερες επιλογές.

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΧΩΡΙΣ ΚΑΝΕΝΑ ΣΗΜΑΔΙ - ΕΙΝΑΙ ΕΦΙΚΤΟ?

Η Λαπαροσκοπική  χειρουργική μονής οπής SPL (SINGLE PORT LAPAROSCOPY)
είναι μια πρόσφατα εξελιγμένη τεχνική που επιτρέπει στον χειρουργό να εκτελεί μείζονες χειρουργικές τεχνικές μέσα από μόνο μια μικρή τομή στον ομφαλό αντίθετα με τις 3 η 4 τομές  της παραδοσιακής λαπαροσκοπικής χειρουργικής που απεικονίζεται παρακάτω κι αφήνει 4 ουλές 5 ως 12 χιλιοστών.

Η λαπαροσκόπηση μόνης οπής  γίνεται διάμεσου μιας και μόνο τομής 11 ως 20 χιλιοστών κρυμμένη μέσα στον ομφαλό ελαχιστοποιώντας τον πόνο και τα σημάδια της κλασσικής μεθόδου.

Ειδικά εργαλεία είναι απαραίτητα για την μέθοδο αυτή και πολλές εταιρείες έχουν αναπτύξει αντίστοιχο εξοπλισμό. Στην Ευρώπη κι Αμερική γίνεται προσπάθεια να απλοποιηθούν οι τεχνικές με τη χρήση universal entry port όπως:

Το ίδιο ισχύει και για τα εργαλεία που χωρίζονται σε:

Τα αρθρωτά εργαλεία εξελιχτήκαν για να προσπεράσουν το ενδογενές πρόβλημα της SPL που είναι το μειωμένο εύρος κίνησης και τριγωνισμού.

Το είδος που θα επιλέξει ο χειρούργος εξαρτάται από την εμπειρία του , το entry port  και το κόστος, αφού τα αρθρωτά εργαλεία είναι σημαντικά ακριβότερα.Tα εύκαμπτα entry ports επιτρέπουν ταυτόχρονη χρήση 3 εργαλείων. Η χρήση τόσων εργαλείων σε τόσο μικρό χώρο  απαιτεί εξοικείωση από τον χειρουργό και μεγάλη καμπύλη εκπαίδευσης.

Η μέθοδος SPL ενδείκνυται για μεγάλο αριθμό γυναικολογικών χειρουργείων όπως υστερεκτομή, ενδομητρίως , κύστεις ωοθηκών, διόρθωση πρόπτωσης της μήτρας ακράτειας ουρών κ.λπ.

ΟΦΕΛΗ  ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ:
Σε σύγκριση με την κλασσική λαπαροσκόπηση  χειρουργική η μέθοδος SPL προφανώς υπερέχει στο αισθητικό κομμάτι αφού πρακτικά δεν αφήνει κανένα σημάδι, καθόλου πόνο και στην μηδαμινή απώλεια αίματος αφού γίνεται μόνο μια τομή αντί για τέσσερεις και φυσικά στον ελάχιστο χρόνο ανάρρωσης.

Αυτό δε σημαίνει όμως ότι δεν έχει τις επιπλοκές της λαπαροσκόπησης χειρουργικής, γι αυτό εμπιστευτείτε τον γιατρό σας στην επιλογή της μεθόδου.

Παθολογικό Τεστ Παπανικολάου και Διαχείριση της χρόνιας τραχηλίτιδας:

Οι τραχηλίτιδες χωρίζονται σε Μικροβιακές και Ιογενείς και είναι πολύ εύκολο να διαχωριστούν. Οι μεν Μικροβιακές διαγιγνώσκονται με μια απλή καλλιέργεια τραχηλικού υγρού, ενώ οι Ιογενείς (ΗPV) διαγιγνώσκονται με την κολποσκόπηση και το HPV Test.

Oι Μικροβιακές Τραχηλίτιδες θεραπεύονται εύκολα με 5-7 ημέρες αντιβίωσης.
Οι Ιογενείς απαιτούν πιο προσεκτική αντιμετώπιση, αναλόγως με:

• με την ηλικία
• την επιθυμία τεκνοποίησης
• ή την ολοκλήρωση αυτής

                                                            
Ηλικία μικρότερη των 25 ετών
1. Νέα γυναίκα:
Θεωρεί τον ευατό της νέο
Επιθυμία για κύηση ισχυρότερη του κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου

Σε αυτές τις ασθένειες προτιμάται η στενή παρακολούθηση (ΠΑΠ + Κολποσκόπηση) μέχρι και 24 μήνες (αν η κολποσκόπηση είναι ικανοποιητική).

2. Ασθενείς με χρόνια τραχηλίτιδα που έχουν ολοκληρώσει την αναπαραγωγή

• Θεραπεύουμε όλες τις φλεγμωνές με HPV16 θετικό και όσα HPV16 αρνητικά επιμένουν πάνω από 18-24 μήνες. 
  Γενικότερα προτιμούμε να θεραπεύουμε ασθενείς με επίμονη τραχηλίτιδα, δηλαδή άνω των 18 μηνών και τις ασθενείς με δύσκολο Follow Up ή χαμηλή συμμόρφωση. (πχ. ασθενείς από απομακρυσμένες περιοχές, χωρίς ευκολία στην πρόσβαση ειδικευμένων ιατρών)
• Στα περιστατικά τραχηλίτιδας που θεραύσαμε ή υπέστρεψαν, αυτόματα εφαρμόζουμε στενή παρακολούθηση για τα πρώτα 2 χρόνια, λόγω υψηλού ποσοστού υποτροπής.

3.Τραχηλίτιδα κατά την εγκυμοσύνη:
Αρκετές υποστρέφουν αυτόματα μετά τον τοκετό, οπότε πρέπει να δώσουμε χρόνο πριν αποφασίσουμε θεραπεία. Η κολποσκόπηση είναι δύσκολο να εκτιμηθεί στη λοχεία, αλλά δεν μπορούμε να περιμένουμε πολύ λόγω πιθανής επιδείνωση.

• Ιδανικά η κολποσκόπηση - βιοψία γίνεται 6 ως 12 εβδομάδες μετά τον τοκετό. Κατά τη διάρκεια της κύησης αποφεύγουμε τη θεραπεία της τραχηλίτιδας, παίρνουμε όμως βιοψίες, ενώ η κολποσκόπηση + ΠΑΠ όχι πριν τις 6 εβδομάδες από τον τοκετό, αλλά όχι και πάνω από 12 εβδομάδες.

Συμπερασματικά, θα πρέπει να τονιστεί οτι συνήθως δεν απαιτείται άμεση χειρουργική θεραπεία, διότι η πιθανότητα για μελλοντικό καρκίνο είναι μικρή.

Σε επιμονή άνω των 2 ετών συνίσταται επεμβατική θεραπεία, ενώ η πιθανότητα υποτροπής 49% απαιτεί 2ετές Follow Up με τεστ Παπανικολάου και κολποσκόπηση, ενώ 3 χρόνια μετά θα πρέπει να γίνεται HPV DNA τεστ.

Η ακράτεια είναι βασική αίτια μείωσης της ποιότητας ζωής της γυναικάς αφού συνεπάγεται μείωση της αυτοπεποίθησης ,ανασφάλεια, δυσχέρεια στις μετακινήσεις και τις εκδρομές κι ένοχες προς τον συντροφο. Εμφανίζεται όταν οι μύες του πυελικού εδάφους έχουν χαλαρώσει και δεν μπορούν πια να συγκρατήσουν τα ούρα μέσα στην κύστη .

'Έτσι, οποιαδήποτε αύξηση της πίεσης στην κύστη, από διάφορες καταστάσεις όπως με το φτέρνισμα, τον βήχα, την άσκηση, τις κινήσεις του σώματος, ή το σήκωμα βάρους μπορούν να προκαλέσουν απώλεια ούρων. Κάποιες γυναίκες εμφανίζουν απώλεια ούρων και κατά τη συνουσία.

Αυτός είναι ο συχνότερος τύπος ακράτειας κι ονομάζεται ακράτεια προσπάθειας .Συνήθεις επιπτώσεις είναι η κατάθλιψη και οι καθάρειον ουρολοιμώξεις.

ΑΙΤΙΑ:

• Εγκυμοσύνη και τοκετός: προκαλείται διάταση των μυών .
• Εμμηνόπαυση: έλλειψη οιστρογόνων κάνει τους μύες αδύναμους. 
• Ηλικία: οι μύες χαλαρώνουν φυσιολογικά με το πέρασμα των χρόνων. 
• Παχυσαρκία: προκαλεί αύξηση της ενδοθηλιακής πίεσης .
• Σπανιότερα οι γυναίκες εμφανίζουν ακράτεια έπειξης: που είναι η δεύτερη πιο συχνή μορφή ακράτειας. Συμβαίνει όταν η γυναίκα αισθάνεται την έπειξη για ούρηση, με κίνδυνο διαφυγής ούρων προτού φτάσει η γυναίκα στην τουαλέτα. Στις πιο πολλές περιπτώσεις η αιτία είναι νευρολογικής φύσεως όπως σε παθήσεις του εγκεφάλου και των νεύρων, πχ. σε εγκεφαλικό επεισόδια ή νόσο Πάρκινσον, ή Σκλήρυνση κατά πλάκας ή σε τραύματα της σπονδυλικής στήλης. Σε κάποιες γυναίκες συνυπάρχουν ακράτεια προσπάθειας  και ακράτειας από έπειξη. Αρκετές γυναίκες παραπονιούνται και για τους 2 τύπους ακράτειας. Ανάλογα με την περίπτωση, κάποιος από τους 2 τύπους μπορεί να αποτελεί το πρωτεύον πρόβλημα.Αυτος ο τύπος ακράτειας ονομάζετε μεικτού τύπου ακράτεια.

Διάγνωση:
Επισκεφθείτε τον κατάλληλο ιατρό. Ο ουρογυναικολόγος είναι γυναικολόγος εξειδικευμένος σε ουρολογικά προβλήματα γυναικών, ενώ παράλληλα έχει κατάλληλη γνώση της γυναικείας ανατομίας.

Απαραίτητο είναι το λεπτομερές ιστορικό,  για τα υγρά που πίνετε, ποσότητα και είδος (ιδιαίτερα υγρά που περιέχουν καφεΐνη, όπως καφές, τσάι, αναψυκτικά) και τη συχνότητα που ουρείτε.

Προηγηθείσες εγχειρήσεις, ιατρικό και μαιευτικό ιστορικό και αλλά προβλήματα υγείας

Συνήθης εργαστηριακός έλεγχος περιλαμβανει: Υπέρηχο υπολειπόμενων ούρων κατόπιν ούρησης και αεροδυναμικό έλεγχο.

Θεραπεία της ακράτειας από έπειξη: Φάρμακα

Τα αντιχολερικά φάρμακα είναι μια κατηγορία φαρμάκων που χρησιμοποιούνται σήμερα για να εμποδίζουν τις απρόκλητες συσπάσεις της κύστης που προκαλούν απώλεια ούρων.

Επίσης βοηθούν σημαντικά στα συμπτώματα της συχνουρίας, της έπειξης και της νυχτερινής ούρησης. Εναλλακτική θεραπεία αποτελεί το Botox (Botulinum Toxin A) που χρησιμοποιείται και στην ουρογυναικολογία. 

Στη θεραπεία της νεκρογενούς κύστης , μιας και το Botox προκαλεί χαλάρωση των μυών όπου γίνεται η ένεση. Η θεραπεία γίνεται με ενέσεις στην εσωτερική επιφάνεια της ουροδόχου κύστης. Ενώ η δράση διαρκεί από 6-10 μήνες.

Θεραπεία της ακράτειας στρες: Ενέσεις κολλαγόνου ή υαλουργικού:
Τοποθετούνται στην ουρήθρα με τη μορφή ενέσεων, και έτσι  προκαλούν σύσφιξή και υποστήριξη της, και κατά συνέπεια βελτίωση των συμπτωμάτων της ακράτειας στρόφοι ενέσεις κολλαγόνου αποτελούν εναλλακτική θεραπεία σε περιπτώσεις που δεν μπορεί να γίνει χειρουργείο για λογούς υγείας της ασθενούς.

Επαναστατική Χειρουργική Θεραπεία της ακράτειας προσπάθειας:
Μέχρι χθες η συνήθης θεραπεία της ακράτειας ήταν επίπονη και οδυνηρή αφού γινόταν με τη μορφή ακρωτηριαστήκαν επεμβάσεων (κολπική υστερεκτομή-κολπορραφή κ.λπ.) και πολυήμερη νοσηλεία, καθετηριασμό , μεγάλο κόστος και μεγάλο χρόνο αποκατάστασης μετεγχειρητικα,συχνα δε απαιτούσε τη χορήγηση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων. 

Σήμερα μόνιμη μορφή θεραπείας αποτελούν οι ταινίες ελεύθερης τάσης που υποστηρίζουν την ουρήθρα , ώστε να μπορεί να συγκρατήσει τα ούρα στην κύστη όταν η πίεση αυξάνεται, όπως , στον βήχατε φτέρνισμα τη άσκηση το σεξ κλπ. όταν οι μύες του πυελικού εδάφους δεν μπορούν να στηρίξουν την ουρήθρα στη σωστή της θέση. Οι ταινίες ελεύθερης τάσης  τοποθετούνται  μέσω του κόλπου, και  δημιουργούν μια γέφυρα  στήριξης  κάτω από την ουρήθρα που πλέον κλείνει πιο σφιχτά και έτσι να μην υπάρχει ακράτεια.

Πλεονεκτήματα:

• Είναι ελάχιστα επεμβατικό: τομή 1 εκατοστό
• Ελάχιστος πόνος μετεγχειρητικά.
• Ποσοστό επιτυχίας > 90% 
• Χρόνος χειρουργείου: 20 λεπτά 
• Αναισθησία: ραχιαία ή τοπική ανάλογα την περίσταση 
• Τίποτα δεν είναι ορατό από την ασθενή στο τέλος του χειρουργείου 
• 'Άμεσο αποτέλεσμα
• Μικρός χρόνος αποκατάστασης 
• Το κόστος της ταινίας καλύπτεται από τα ταμεία.

Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι πρόκειται για μια θεραπεία με πολύ μικρό κόστος αναλογικά με τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής και την σωματική και ψυχική υγεία της γυναικάς.

Συμβουλές για την φροντίδα της ευαίσθητης περιοχής για την πισινά και το γυμναστήριο:

Tο χλώριο της πισίνας η αυξημένη εφίδρωση στο γυμναστήριο ,η  συχνή αποτρίχωση κι  η αλλαγή της σκληρότητας του νερού  είναι παράγοντες που δημιουργούν την ανάγκη ειδικής προστασίας της ευαίσθητης περιοχής της σύγχρονης γυναικάς :

1. Xρησιμοποιήστε βαμβακερά εσώρουχα με μαλακά λάστιχα που δεν δημιουργούν ερεθισμούς.
2. Αποφύγετε την αποτρίχωση του μπικίνι με ξυράφι ή κερί (διότι αφήνουν αόρατους μικροτραυματισμούς στην επιδερμίδα που λειτουργούν σαν πύλες εισόδου μικροβίων )και προτιμήστε κάποια αποτριχωτική κρέμα.
3. Χρησιμοποιήστε ταμπόν όταν κολυμπάτε σε πισίνα με χλώριο  ειδικά αν είστε εγκυος.
4. Βάλτε στεγνά εσώρουχα φεύγοντας από την πισίνα η το γυμναστήριο  ώστε να μην μείνετε με την υγρασία πολλές ώρες.
5. Τα πρώτα 2-3 βράδια μετά το τέλος της περιόδου κάνετε κολπικές πλύσεις με σοδόνερο (5γρ. μαγειρική σόδα σε 250 ml χλιαρό νερό),η σόδα αποτρέπει την ανάπτυξη μυκήτων.
6. Πριν και μετά την άσκηση τοποθετήστε στις πτυχές του σώματος (κάτω από τους μαστούς και ανάμεσα στους μηρούς και τους γλουτούς κάποιο τάλκ με ψευδάργυρο(zinc).O ψευδάργυρος είναι δερματικό αντισηπτικό και δεν επιτρέπει την ανάπτυξη μικροβίων άρα και οσμής.
7. Χρησιμοποιήτε παντα ικανού μεγέθους πετσετα κατά την ασκηση στα οργανα ώστε το γυμνο δερμα να μην ερχεται σε αμεση επαφη με κοινοχρηστες επιφανειες (καθισμα-πλατη μηχανηματων).
8. Η χρηση γαντιων για τα βαρη και τις τροχαλιες προλαμβανει τους τραυματισμους των χεριων.

ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
Ορισμός:
Για να τεκμηριωθεί η διάγνωση του Σ.Π.Ω. θα πρέπει η γυναίκα να παρουσιάζει έναν συνδιασμό από τα παρακάτω ευρήματα(ή ολα).

1. Λιπαρότητα του προσώπου με ή χωρις ακμή.
2. Έκτοπη τριχοφυία :έντονο χνούδι ή τρίχες γύρω από τις θηλές του στήθους,κάτω από τον ομφαλό,στο πιγούνι ή στην βάση της μέσης.
3. Κεντρικού τύπου παχυσαρκία :Β.Μ.Ι >25%(ποσοστό –λίπους)και περίμετρο μέσης >88cm.
4. Δυσμηνόρροια : επώδυνη πρώτη μέρα περιόδου.
5. Διαταραχές του κύκλου:ασταθής περίοδος.

Διάγνωση:
Eκτός από τα παραπάνω κριτήρια στον αιματολογικό έλεγχο εμφανίζεται διαταραχή στην έκκριση της ωχρινοτρόπου ορμόνης (L.H).Aύξηση των ανδρογόνων και των λιπιδίων του αίματος (χοληστερίνη –τριγλυκερίδια)της ινσουλίνης της προλακτίνης και των επινεφριδιακών ορμονών.(D.H.E.A.S).
Στο υπερηχογράφημα των ωοθηκών βρίσκουμε αύξηση του όγκου (> 10 cm3 ) και αρκετά (> 25)άτρητα θηλάκια διαμέτρου 2-9 mm.
 

Kίνδυνοι:
Ανάλογα με τον βαθμό που συνδιάζονται τα παραπάνω ευρήματα,η γυναίκα δύναται να παρουσιάσει τις εξής διαταραχές:

1. Yπέρταση (8%)
2. Δυσλιπιδαιμία (9%)
3. Αρτηριοσκλήρωση (9%)
4. Υπογονιμότητα και αυξημένο ποσοστό αποβολών.
5. Σακχαρώδη διαβήτη κύησης (9%)
6. Σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (54%)

Αντιμετώπιση:
To 72% των γυναικών μπορεί να αναστρέψει τη διαταραχή με φυσικό τρόπο πριν αναζητήσει καποια ιατρική-φαρμακευτική ή χειρουργική αγωγη

1. Aπώλεια βάρους μέχρι το BMI να πέσει κάτω από 25%
2. Αερόβια άσκηση 30 λεπτά 5-7 φορές την εβδομάδα.
3. Μείωση της κατανάλωσης υδατανθρακών και ζάχαρης.
4. Χρήση φυσικών συμπληρωμάτων όπως της ινοσιτόλης.

Με την έγκαιρη πρόληψη και τις οδηγίες του γυναικολόγου του διαιτολόγου και του γυμναστή η γυναίκα μπορεί να εξισοροπίσει την ορμονική διαταραχή σε λιγότερο από 2 χρόνια χωρίς να χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή.
 

Σγουρέας Ιάσων 
Γυναικολόγος - ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΟΜΙΛΟΥ YAVA

Το σεξ στην θεραπεία του πονοκέφαλου
Οι γυναίκες χρησιμοποιούν συχνά τον πονοκέφαλο σαν δικαιολογία για να αποφύγουν το σέξ μελέτη του πανεπιστημίου του Μunster στην Γερμανία η οποία ανακοινώθηκε στο journal of international headache society αποδεικνύει ότι οι μισές ασθενείς με κρίση ημικρανίας ή συσφικτικού πονοκεφάλου που έκαναν σεξ κατά την διάρκεια της κρίσης παρουσίασαν πλήρη εξάλειψη των συμπτωμάτων,ενώ η πλειοψηφία των υπολοίπων αισθάνθηκε μεγάλη βελτίωση.

Η μέθοδος που ακολουθήθηκε ήταν η τυχαία επιλογή 1000 ασθενών από το ιατρείο χρόνιου πόνου και η αποστολή σε αυτούς ερωτηματολογίων που επιστράφηκαν ανώνυμα αφού συμπληρώθηκαν.

Αποτελέσματα:
70% ανέφεραν πλήρη ανακούφιση ή μεγάλη βελτίωση ενώ 30% στασιμότητα ή επιδείνωση των συμπτωμάτων (κυρίως οι ασθενείς με συσφικτικό πονοκέφαλο).Οι αναλύσεις έδειξαν αύξηση των ενδορφινών του εγκεφάλου κατά την διάρκεια του σεξ.Οι ενδορφίνες είναι οι ορμόνες της ευεξίας και τα φυσικά παυσίπονα του οργανισμού.

Οι επιπλέον δράσεις των ενδορφινών περιλαμβάνουν:

• Μείωση του στρές αύξηση του αισθήματος της χάρας και της αυτοπεποίθεσης .
• Βελτίωση του ύπνου: έχει αποδειχτεί ότι ο οργασμός προκαλεί παραγωγή της ορμόνης προλακτίνης που δημιουργεί το αίσθημα χαλάρωσης και νύστας μετά το σεξ.
• Μείωση των καρδιακών επεισοδίων: το σεξ μειώνει τη συστολική πίεση και προκαλεί αυξομειώσεις του καρδιακού ρυθμού που σε συνδυασμό με την μείωση του στρες έχει σαν αποτέλεσμα οι γυναίκες που κάνουν τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα σεξ να έχουν τις μισές πιθανότητες  να νοσήσουν από την καρδιά σε σχέση με αυτές που κάνουν σεξ σπάνια.
• Πρόληψη της ακράτειας ούρων: Οι συσπάσεις που προκαλούνται κατά την διάρκεια του σεξ δυναμώνουν τους μύες της πυέλου και προλαμβάνουν την ακράτεια προσπάθειας.
• Απώλεια βάρους: Η αύξηση του καρδιακού ρυθμού και η χρήση διαφορετικών μυϊκών ομάδων αυξάνει τον μεταβολισμό στις 5kcal/λεπτό δηλαδή 4 φορές περισσότερο από το να βλέπει κανείς τηλεόραση.

Tα ινομυώματα αποτελούν τον ποιο συνηθισμένο καλοήθη όγκο της μήτρας.Τα κύρια συμπτώματα είναι παρατεταμένη περίοδος που καταλήγει σε αναιμία, μεσοκυκλικές αιμορραγίες και κηλίδωση (απαιτούν συνεχή χρήση σερβιέτας) πυελικό πόνο επώδυνη σεξουαλική επαφή και υπογονιμότητα. Είναι επίσης συχνότερη ένδειξη χειρουργείου στη γυναικολογία.

Για την ελαχιστοποίηση των ενοχλητικών συμπτωμάτων χρησιμοποιούμε πλέον ουσίες που έχουν σαν στόχο να ρυθμίσουν σωστά τον κύκλο και να μειώσουν τις αιμορραγίες και τον πόνο. Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι αυτές οι θεραπείες λειτουργούν μειώνοντας τα επίπεδα των οιστρογόνων στο αίμα οπότε μπορούν παροδικά να μειώσουν το μέγεθος των ινομυωμάτων όχι όμως να τα εξαλείψουν.

Οι συνηθέστερες μη επεμβατικές θεραπείες είναι:

• Eνδομήτριο σπείρωμα προγεστερόνης: Είναι η μέθοδος επιλογής των ιδίων των γυναικών /γυναικολόγων όταν πάσχουν από ινομυώματα κι έχει αποδειχτεί στατιστικά ότι μειώνει την πιθανότητα υστερεκτομής κατά 47%.(H συνεχής απελευθέρωση PRG προκαλεί ατροφία)
• Λευπρολίδη: προκαλεί την προσωρινή παύση παραγωγής οιστρογόνων ,βάζοντας το σώμα σε μία κατάσταση εμμηνόπαυσης .Αυτό σταματά την ανάπτυξη των ινομυωμάτων αλλά μόνο όσο διαρκεί η θεραπεία.
• Αγωνιστές των εκλυτικών ορμονών των γοναδοτροφινών (GnRH-ανάλογα) 
  Μειώνουν προσωρινά τα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης προκαλώντας προσωρινή εμμηνόπαυση. Η παύση της περιόδου έχει σαν αποτέλεσμα την συρρίκνωση των ινομυωμάτων και την βελτίωση της αναιμίας. Απο την άλλη βέβαια έχουν και τα ενοχλητικά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης όπως εξάψεις, νυχτερινές εφιδρώσεις,  ξηρότητα του κόλπου και οστεοπόρωση.
• Δαναζόλη: συνθετικό ανδρογόνο που αρχικά παρασκευάστηκε για την θεραπεία της ενδομητρίωσης και της ινοκυστικής μαστοπάθειας.Με τον καιρό όμως αποδείχτηκε ευεργετικό και για τα ινομυώματα καθότι σταματά την περίοδο και μειώνει την παραγωγή οιστρογόνων στις ωοθήκες οπότε μικραίνει τα ινομυώματα και διορθώνει την αναιμία.Όμως έχει δυσάρεστες παρενέργειες όπως αύξηση βάρους και τριχοφυΐας ,αλλαγή της φωνής πονοκεφάλους και ακμή.
• Αντισυλληπτικά: προσφέρουν προσωρινή ανακούφιση από τις ανώμαλες αιμορραγίες και τον πόνο χωρίς όμως να επηρεάζουν το μέγεθος των ινομυωμάτων.

Σαν συμπέρασμα κρατάμε ότι οι ορμονικές θεραπείες λόγω των ενοχλητικών παρενεργειών τους χρησιμοποιούνται για περιορισμένο χρονικό διάστημα κι έχουν σαν σκοπό να κερδίσουν χρόνο για να μπει η γυναίκα σε εμμηνόπαυση ή να δημιουργήσουν καλύτερες συνθήκες χειρουργικής αντιμετώπισης.